با این اطلاعات مناسب و مفید می توانید گوش درد را بیشتر بشناسید و راههای درمانی آن را بیابید.

یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که معمولا کودکان و شیرخواران دچار آن می‌شوند، گوش‌درد است. تابستان‌ها بچه‌ها بعد از برگشتن از استخر از گوش درد می‌نالند و زمستان‌ها بعد از سرما‌خوردگی و شروع آبریزش و سرفه.

 با دکتر علی ناصح، فوق تخصص نوزادان و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره علل و علائم گوش درد و چگونگی برخورد با آن گفت‌و گو کردیم.

علت ابتلای کودکان به گوش درد چیست؟
عفونت گوش یا گوش درد یکی از شایع‌ترین عفونت‌هایی است که در دوران شیر‌خوارگی بروز می‌کند و علل میکروبی و غیر‌میکروبی دارد. شایع‌ترین علت گوش‌درد غیر‌عفونی، مشکلات مربوط به شیپور استاش و گوش میانی در کودکان است. نوع آناتومیک شیپور استاش در کودکان با افراد بزرگسال متفاوت است و حالت افقی آن شیرخوار را مستعد عفونت‌های بالا‌رونده گوش و التهاب و گوش درد می‌کند. شایع‌ترین علت عفونی گوش درد نوزادان با شیرخواران و افراد بزرگسال متفاوت است. در نوزادی عفونت ا‌ی‌کولای یا استرپتوکوک شایع‌تر است اما در کودکان بزرگ‌تر شایع‌ترین علت پنوموکوک است.

چرا برخی کودکان مدام دچار گوش درد هستند اما برخی دیگر به‌ندرت گرفتار آن می‌شوند؟
برخی عوامل کودک را مستعد گوش درد می‌کند مثلا کودکان نارس یا کودکانی که با بطری تغذیه می‌شوند یا به‌مدت طولانی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان در تهویه مکانیکی بوده‌اند، کودکانی که در فضاهایی زندگی می‌کنند که مرتب با دود سیگار یا آلودگی هوا در ارتباط هستند یا مسائل بهداشتی در محیط زندگی‌شان رعایت نمی‌شود، بیشتر مستعد عفونت گوش و گوش درد هستند. کودکانی هم که مشکلات تکاملی عصبی یا شکاف کام دارند، بیشتر به این عفونت‌ها دچار می‌شوند.

آیا حمام بردن کودک و وارد شدن آب به گوش هم احتمال ابتلا به گوش درد را افزایش می‌دهد؟
نه، چون طول صماخ و پرده‌گوش در کودکان حدود 3-2 سانتی‌متر و محفظه‌ای بسته است که آب داخل آن باقی نمی‌ماند. دستکاری اضافی با این هدف که آب را از گوش کودک خارج کنیم، به‌خصوص در نوزادان فقط ایجاد مشکل می‌کند. در صورتی حمام باعث درد گوش می‌شود که پرده گوش ملتهب یا پاره شده باشد. در این شرایط لازم است با مشورت پزشک حین حمام داخل گوش کودک ژلاتین‌های مخصوصی که فضای گوش را پر می‌کند یا موم‌های روغنی گذاشت تا پرده گوش بهبود یابد.

عفونت گوش با چه علائمی همراه است؟
بچه دچار درد گوش معمولا بی‌قرار است، خواب نا‌آرامی دارد، گوشش را می‌کشد و مدام دست به گوش دارد. در اوتیت خارجی گوش قرمز و ملتهب است و ترشح دارد. گوش درد و عفونت گوش در نوزادان با بی‌قراری، تب و اسهال یا شیر نخوردن همراه است.

و معمولا چه مدت این مساله ادامه می‌یابد؟
اوتیت به چند نوع تقسیم می‌شود؛ یکی همان گوش درد معمول است که ناشی از جمع شدن ترشحات چرکی پشت گوش است و برای درمان آن آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. علایم این نوع گوش درد حاد بین 21 تا 25 روز طول می‌کشد. وقتی علایم ترشح از گوش بیش از 21 روز طول کشید یعنی گوش درد مزمن است اما نوع مزمن خیلی در شیر خواران و نوزادان شایع نیست.

آیا ممکن است عفونت گوش باعث پارگی پرده گوش شود؟
اوتیت سروز یا ترشح چرکی پشت پرده گوش شایع‌ترین نوع اوتیت در کودکان و بزرگسالان و علامت برجسته آن کاهش شنوایی بدون درد و تب است. تست‌های تشخیصی مختلفی برای به قطعیت اعلام کردن این نوع اوتیت تجویز می‌شود و اگر مشکلی وجود داشت باید پیگیری‌های لازم را آغاز کرد. دلیل بروز اوتیت سروز آلرژی یا مشکلات مربوط به شیپور استاش یا گرفتگی بینی است که ایجاد فشار منفی در گوش و تجمع مایع در گوش میانی می‌کند که اگر چرکی شود این مایع جمع شده همانند اوتیت حاد با علایمی مثل تب همراه است و اگر مورد غفلت قرار گیرد باعث پارگی پرده گوش می‌شود.

و اگر پرده گوش پاره شد، چه؟
اگر پرده گوش پاره شود نیاز به دستکاری ندارد و خود به خود درمان می‌شود. البته پرده گوش فقط 30 درصد شنوایی را ممکن می‌کند و اگر پاره شود توان شنوایی کودک 30تا40 درصد کاهش می‌یابد.

برای درمان عفونت گوش چه درما‌ن‌هایی پیشنهاد می‌شود؟

اغلب موارد اوتیت خود به خود درمان می‌شوند. کافی است راه بینی را باز نگه‌دارید و از قطره سدیم کلراید 9 درصد استفاده کنید. در صورتی که دلیل اوتیت آلرژی باشد باید از درمان‌های کمکی ضدآلرژی استفاده کرد. کودکان مبتلا به عفونت گوش باید مایعات زیاد بنوشند. در 20 درصد موارد برای درمان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود که در رده اول آن آموکسی‌سیلین یا آموکسی‌کلاو قرار دارد. به والدین توصیه می‌کنم از خود‌درمانی پرهیز کنند و اگر علایم بیش از 24 ساعت طول کشید حتما فرزندشان را برای معاینه به متخصص نشان دهند.

گوش درد کودک را می‌توان با مسکن ساکت کرد؟
بله استامینوفن و بروفن داروهای ایمنی هستند که می‌توان استفاده کرد.

کمپرس گرم چطور؟

کمپرس گرم گرچه درد را کاهش می‌دهد اما می‌تواند باعث ایجاد احتقان شود و احتمال سوراخ شدن پرده گوش را افزایش می‌دهد. قدیمی‌ها در گوش کودکانی که گوش درد داشتند دود سیگار می‌دمیدند اما از این کار نیز باید اجتناب کرد زیرا سیگار خود خطر عفونت را در گوش بالا می‌برد.

هفته نامه سلامت