فروتنی چیزی نیست که خود به خود در کسی ایجاد شود؛ به‌ خصوص در دنیای پر از رقابت امروز. مردم در کسب موقعیت‌های بهتر، ظاهر زیباتر و شرایط مالی بالاتر با یکدیگر رقابت می‌کنند. در این میان افراد متواضع کسانی هستند که سعی در خودستایی کردن و تحت تأثیر قرار دادن دیگران ندارند. آنها آرام، نجیب، خونسرد و بردبارند. برای متواضع بودن باید بسیاری خصوصیات دیگر نیز داشت؛ اما متأسفانه اغلب مردم این‌روزها خلاف آنها رفتار می‌کنند. در تمامی فرهنگ‌ها، تواضع نوعی فضیلت است؛ اما غالباً در به‌ کارگیری این مفهوم ناموفق هستیم. فرد متواضع و فروتن ضعیف نیست و دائماً احساس شرمندگی نمی کند، بلکه برای شخصیت خود ارزش قائل است و عزت نفس دارد. او نیازی به دیده شدن ندارد و هرگز نمی خواهد خود را بزرگ‌ تر از آنچه که هست نشان دهد.

در واقع تواضع و فروتنی نقطه مقابل خودشیفتگی است. خودشیفتگی در بزرگسالی صفتی ناپسند و ضد اجتماعی تلقی می‌شود. افراد خودشیفته نسبت به انتقاددیگران بسیار حساسند، عزت نفس کاذبی دارند، کلیه موفقیت‌هایشان را به توانایی‌های خود نسبت می‌دهند و شکست‌هایشان را به دیگران و عوامل بیرونی. این افراد به راحتی خود را در موقعیت‌های مختلف توجیه می‌کنند؛ به شدت اهل رقابت هستند و می‌خواهند بر تمام رقیبان خود غلبه کنند. آنقدر خود را محق می‌دانند که با دیگران پرخاشگری و بدرفتاری می‌کنند.

اما برعکس، افراد متواضع نیازی به غلبه بر دیگران ندارند و هرگز نمی‌خواهند برتری های خود را به رخ دیگران بکشند. انسان مغرور هرگز نمی‌تواند فروتن و متواضع باشد. غرور با انسان در آمیخته است و از درون به او ضربه می‌زند. انسان مغرور همیشه به دنبال مقصرهای بیرونی است؛ چرا که با پیدا شدن مقصر آرام می‌شود و احساس گناه نمی‌کند. چنین افرادی با کسانی که برای آنها زحمت کشیده‌اند، رفتار نامناسبی دارند.

متواقع و فروتن بودن به این معنا نیست که در مورد خودتان احساس خوبی نداشته باشید.اعتماد به نفس و حس خود دوستی چیزی جدا از غرور و خودخواهی است. با آنکه هردو در پی شناخت استعدادها و توانایی های خاص هر فرد ایجاد می‌شوند، اما فخر فروشی ریشه در بی اعتمادی به خود و عدم اطمینان به خویشتن دارد. وقتی که محدودیت‌ها و کاستی‌های خود را بشناسید و از آنها آگاه باشید، به خاطر چیزهایی که در آنها استعداد و موفقیت بیشتری دارید، دچار کبر و غرور نمی‌شوید؛ چرا که می‌دانید کسی هست که درموردی دیگر حتماً از شما بهتر است. درک این مفهوم که شما نمی‌توانید همیشه درهر چیز بهترین باشید، نه تنها از ایجاد کبر و غرور جلوگیری می‌کند. بلکه زمینه پیشرفت بیشتر را نیز فراهم می‌سازد. تشخیص و شناسایی کاستی‌ها و ناتوانی‌ها باعث نمی‌شود که دست از تلاش برای عملی کردن رویاهای‌تان بردارید و در صدد یادگیری چیزهای جدید نباشید؛ بلکه اشتباهات خود را خواهید شناخت و بهتر در مورد خود و دیگران قضاوت خواهید کرد. (کاری که هر روز به‌ طور خود آگاه و یا ناخودآگاه انجام می‌دهیم) پس چه بهتر که هنگام قضاوت در مورد دیگران، در مورد خودمان نیز قضاوت کنیم.

هیچگاه خود را با دیگران مقایسه نکنید، زیرا غیر ممکن است با این احساس و بدون تلاش برای آنکه بهترین باشید، متواضع بودن را تجربه کنید. از اینکه دچار اشتباه شوید، هراسی به خود راه ندهید. هیچگاه از خود انتظار نداشته باشید که هیچ اشتباهی نکنید. زیرا بخشی از فروتنی این است که شما نیز دچار اشتباه می‌شوید و آدمی هیچگاه از اشتباه به دور نیست؛ چون همه چیز را به‌ طور کامل نمی‌داند. شاید قبول این مسأله برای ما دشوار باشد، اما گاهی اوقات حتی کسانی که به شدت با آنها مخالف هستیم، نیز راست می‌گویند و حق با آنهاست. اما راز رسیدن به این فروتنی چیست و چگونه می‌توان بر کبر و خودخواهی غلبه کرد؟ بی تردید، همیشه متواضع و فروتن بودن برای انسان بس دشوار و حتی غیر ممکن است؛ زیرا ما معمولاً با غرور و خودخواهی زندگی می‌کنیم. کبر و خودخواهی، سیاه‌ ترین نیرویی است که می تواند روح را نابود کند. خود خواهی حتی روی روابط با دیگران نیز اثر مخرب دارد. شادی را از زندگی می‌گیرد و حتی موفقیت‌ها را حقیر و کم ارزش می‌کند.
گام نخست: دوست داشتن
اگر از دیگران متنفر باشید، نمی‌توانید طعم تواضع را بچشید؛ چرا که تواضع با حس بخشندگی، مهربانی و دوست داشتن همراه است.
گام دوم: رسیدن به بینش درست زندگی
همه ما می‌دانیم که تواضع داشتن خوب است، اما تلاشی نمی‌کنیم تا به این حس خوب دست یابیم. تواضع در زندگی به ما لذت و آرامش می‌دهد و ما متأسفانه این لذت را سعی می‌کنیم در چیزهای دیگر بیابیم.
گام سوم: نجابت و ملایمت
افراد نجیب و ملایم به‌ طور طبیعی آرامش را دوست دارند. آنها محتاط هستند. ملایمت در کلام نشان دهنده ملایمت در ذهن و قلب است. خویشتن‌داری مانع از آن می‌شود که دچار غرور کاذب شویم.
گام چهارم: تشویق و تقدیر دیگران
همه چیزهایی که در پیرامون ماست، نتیجه تلاش و زحمت خودمان نیست، ولی اغلب فراهم کنندگان آنها را فراموش می‌کنیم و فقط کارهای خود را می‌بینیم. با تشویق و تقدیر از کسانی‌که کارهای بزرگی انجام داده‌اند، می‌توان به فروتنی بیشتری دست یافت.
گام پنجم: بیشتر از آنکه حرف بزنید، گوش بدهید
گوش دادن بسیار نیرومندتر از حرف زدن است؛ چرا که بسیاری چیزها را به شما یاد می‌دهد و فرصتی ایجاد می‌کند که به عقاید ونظرات دیگران هم فکر کنید و به دیگران بیشتر احترام بگذارید.
گام ششم: همیشه درصدد اول بودن نباشید
اول بودن و بهترین بودن چیز خوبی است، اما شما را در موقعیتی قرار می‌دهد که فقط به فکر رقابت باشید.
وقتی که ذهنتان دائم به بهترین بودن فکر می‌کند، نمی‌توانید استعدادها و توانایی‌های دیگران را نیز ببینید و ممکن است از بسیاری چیزها به خاطر موفقیت خود چشم بپوشید.
برای آنکه همیشه بهترین و شماره یک به نظر برسید، تلاش می‌کنید تا خود را بزرگ‌ تر و بی‌عیب‌ تر از آنچه هستید، نشان دهید و توجه دیگران را بیشتر به خود جلب کنید؛ بنابراین از اهمیت دیگران و کارهای شان غافل می‌شوید.

عوامل رشد حس فروتنی
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که هر چه رابطه بین کودک و مادر در دوران خردسالی عاطفی‌تر باشد و کودک بیشتر احساس امنیت کند، حس تواضع او در آینده بیشتر می‌شود. پدر و مادرانی که مرتباً فرزند خود را با دیگر هم سن و سال‌هایش مقایسه نمی‌کنند، طوری رفتار نمی‌کنند که او احساس کند از دیگران برتر یا پایین‌تر است، بموقع او را مورد تشویق و یا انتقاد قرار می‌دهند و برای رفتارهای شان توضیح مناسب دارند، باعث می‌شوند او از همان نخستین روزهای کودکی و در مرحله شکل‌گیری شخصیتش با این احساس زندگی کند و خو بگیرد.

تأثیرفروتنی در موفقیت
جلب اعتماد دیگران از هر چیزی در رسیدن به موفقیت مهم‌ تراست. یکی از اثرات فروتنی، رعایت ادب و احترام است. با این‌ کار مجالی پیدا می‌کنید تا بهتر و بیشتر بیندیشید و واقعیت‌ها را منصفانه و به درستی ببینید. اگر از وضعیت خود آگاهی واقع بینانه‌ ای داشته باشید، ضعف‌های خود را راحت‌ تر قبول کرده و با پشتکار و اراده آنها را برطرف می‌کنید. وقتی نقص کار خود را بدانید، متوجه عدم توانایی در انجام برخی کارها می‌شوید و سعی می‌کنید نقایص را با بهره‌گیری از تجارب دیگران برطرف نمایید. در واقع منشأ غرور، نادانی است. آدم مغرور از عیب‌ها و ضعف‌های خود بی‌اطلاع است. او توانایی ها، ناتوانایی ها، بدی ها، خوبی ها، نقاط ضعف و نقاط قوت خود را نمی‌شناسد و اگر می‌شناسد، با خود صادق نیست؛ اما افراد متواضع همواره، در جستجوی معرفت هستند.

راه‌های از بین بردن حس خودشیفتگی
به خاطر برتری‌های‌تان خود نمایی نکنید  سعی کنید بیشتر از دیگران حرف نزنید و بیشتر شنونده خوبی باشید  برتری‌های دیگران را کوچک نشمارید و در مواقع ضروری از آنها تعریف کنید .خودتان را خیلی جدی نگیرید  ضعف‌های خود را بشناسید و اشتباهات خود را بپذیرید  این را بدانید که تمام انسان‌ها محدودیت‌هایی هم دارند و فروتنی را در خود تقویت کنید.

ویژگی های افراد فروتن:
برای تمام چیزهایی که دارد و به‌ دست آورده، شکرگزار است  او می‌داند که هنوز کم می داند و باید چیزهای بسیاری یاد بگیرد
هیچگاه رفتار پرخاشگرانه و تهاجمی با دیگران ندارد
همیشه در صدد مراقبت از خانواده و حمایت از آنهاست  خدا را دوست دارد و می‌داند که خدا به او این دانش و معرفت را داده است  مورد احترام و محبت افراد زیادی است.